ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΑ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΆ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΙΑΣ

Τα έθιμα της αποκριάς είναι στενά συνδεδεμένα με τις αρχαίες Διονυσιακές γιορτές της άνοιξης και της αφύπνισης από τη χειμερία νάρκη των ερπετών. Σ’ αυτά προστέθηκαν τη Χριστιανική εποχή έθιμα συνδεδεμένα με τη Σαρακοστή και τη Χριστιανική παράδοση, ενώ αρκετά από αυτά σατιρίζουν και δρώμενα της Τουρκοκρατίας.

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΚΙΟΠΕΚ ΒΕΗ (ΗΓΕΜΟΝΑ ΤΩΝ ΣΚΥΛΩΝ)

 

Στα χωριά της ανατολικής Θράκης, κατά τη Βυζαντινή περίοδο, αλλά και την Τουρκοκρατία,  οι Έλληνες διασκέδαζαν με φαιδρότητα και ευθυμία, τη Δευτέρα (Καθαρά Δευτέρα), μετά την Κυριακή της αποκριάς ή Τυρινής με τα Διονυσιακά έθιμα. Την ημέρα αυτή δυο άνδρες τους οποίους επέλεγε μια επιτροπή, μεταμφιέζονταν ο ένας σε γυναίκα και ο άλλος σε υπάλληλο. Αυτός που ντύνονταν γριά με καμπούρα κρατούσε στα χέρια του μια κούκλα ως βρέφος. Ο άλλος, που ντύνονταν υπάλληλος, έδενε σ’ ένα κοντάρι διάφορα ράκη, τα οποία εμβάπτιζε σε ένα δοχείο με λάσπη. Περιφερόμενος την παραμονή της γιορτής στις διάφορες συνοικίες του χωριού καλούσε τους χωριανούς του για την επομένη, ραντίζοντας και κηλιδώνοντας, όποιον συναντούσε, εάν αρνούνταν να του προσφέρει φιλοδώρημα.

Την άλλη ημέρα συναθροίζονταν τα μέλη της επιτροπής και επέλεγαν κάποιον που θα υποδύονταν τον μπέη. Αφού τον μεθούσαν, του έβαφαν το πρόσωπο και τα χέρια του, για τον κάνουν μαύρο ως αφρικανό. Έπειτα έθεταν στο κεφάλι του ένα κωνικό κάνιστρο ως κορώνα και τον στόλιζαν με ψάρια, σκουμπριά και παλαμίδες, κουδουνάκια και φτερά παγωνιού, ενώ κρεμούσαν  στη φορεσιά του αρμαθιές σκόρδων και κρεμμυδιών, που τα τύλιγαν γύρω του. Αφού του έδιναν στα χέρια μια ράβδο ως σκήπρο, που είχε στην κορυφή της σφηνωμένο ένα μεγάλο ρεπάνι, τον ανέβαζαν σ’ ένα δίφρο (δίτροχο άρμα –κάρο, που χωρούσε δύο άτομα) και τον περιέφεραν στους δρόμους με αλαλαγμούς και ιαχές. Προ της αμάξης έτρεχαν η γριά με τον υπάλληλο και όποιον συλλάμβαναν τον έφερναν προ του μπέη. Εκεί τον υποχρέωναν να προσκυνήσει και να προσφέρει δώρα και κρασί, το οποίο άδειαζαν σ’ ένα βαρέλι, που υπήρχε επί του δίτροχου κάρου. Τότε ο καθήμενος δίπλα στο μπέη γραμματέας έγραφε τ’ όνομά του, ενώ ο μπέης ευλογούσε τον δωρητή με ένα φαλό, που κρατούσε στο χέρι του, ευχόμενος υπέρ ευδαιμονίας αυτού και της οικογένειας του. Εάν κάποιος αρνούνταν να προσφέρει δώρα τον μαύριζαν.

Αφού περιέρχονταν όλο το χωριό επέστρεφαν πάλι στο χώρο απ’ όπου ξεκίνησαν, ο οποίος βρίσκονταν συνήθως στην άκρη του χωριού.  Εκεί χόρευαν στην ύπαιθρο υπό τους ήχους της γκάΪντας και τυμπάνου, πίνοντας και μεθώντας, στραγγίζοντας όλο το περιεχόμενο του βαρελιού με το κρασί.

Στο τέλος, αφού ο μπέης τους ευλογούσε όλους, ευχόμενος υπέρ ευφορίας της γης και άφθονης παραγωγής κρασιού, τον ανέβαζαν τα μέλη της επιτροπής σε κάποιο ύψωμα και από εκεί άφηναν το δίφρο (δίτροχο κάρο) ελεύθερο με τον ταλαίπωρο μπέη επάνω σ’ αυτό. Αυτός δε μέσα σε φρενίτιδα επευφημιών και σαρκασμών κυλίονταν μαζί με το δίφρο επί του εδάφους.

ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΚΑΜΗΛΑΣ

Την Κυριακή της Τυρινής ή την Καθαρά Δευτέρα στην Ανατολική Θράκη τελούνταν το έθιμο της Καμήλας, το οποίο οι πρόσφυγες μετέφεραν στη Μακεδονία, αν και συναντάται σε όλη τη νοτιο-ανατολική Ευρώπη με διάφορες παραλλαγές. Το έθιμο αυτό το γιορτάζουν και οι Μουσουλμάνοι την ημέρα της γιορτής του Μπαϊραμιού και το αποκαλούν «ντεβέ», που σημαίνει καμήλα. Γι’ αυτό είναι άγνωστο, αν είναι Τούρκικο ή Ελληνικό. 

Σύμφωνα με το έθιμο, δύο άνδρες μεταμφιεσμένοι σε νύφη και γαμπρό, γυρνούσαν με ζουρνάδες και νταούλια στις συνοικίες κάθε πόλης ή χωριού με τους συνοδούς τους, δεχόμενοι κεράσματα και χρήματα, τα οποία προσέφεραν συνήθως σε φτωχούς ή για να προικίσουν κάποια άπορη κοπέλα. Τους ακολουθούσε επίσης το ομοίωμα μιας Καμήλας, που κατασκευάζονταν συνήθως από ένα κρανίο ζώου, αλόγου ή ημίονου, ενώ το υπόλοιπο σώμα αποτελούσε μια ίσια σκάλα σκεπασμένη με διάφορα κιλίμια, την οποία υποβάσταζαν δύο άτομα, που αναπαρίσταναν τα πόδια του ζώου. Στο τέλος της ημέρας ή όταν ολοκληρώνονταν ο γύρος του χωριού, στήνονταν γλέντι με τα νταούλια και άφθονο κρασί.  

Στη Μακεδονία το έθιμο αυτό οργανώνεται την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ενώ στη Χαλκιδική την ημέρα των Θεοφανείων, δίδοντας σ’ αυτό συμβολικό Χριστιανικό χαρακτήρα. Στην πρώτη περίπτωση, οι κάτοικοι των χωριών της Μακεδονίας μεταμφιεσμένοι οι ίδιοι σε καμήλες τριγυρνούν στο δρόμο με αλαλαγμούς και συνθήματα, για να παραπλανήσουν τους στρατιώτες του Ηρώδη, οι οποίοι αναζητούν το νεογέννητο Χριστό. Στη δεύτερη περίπτωση, της Χαλκιδικής, αλλά και στο Μελένικο, το έθιμο είχε ιστορική αναφορά στην απαγωγή από τούρκο επίτροπο μιας Χριστιανής κοπέλας της Μανιώς, όπως το σχετικό δημοτικό τραγούδι.  Αναπαριστάνει δε, το τέχνασμα που εφάρμοσε ο αγαπητικός της με τους φίλους του, για να πάρουν πίσω την κοπέλα. Η αναπαράσταση αυτή γίνεται με έξι άνδρες, οι οποίοι μπαίνουν κάτω από το ομοίωμα της καμήλας, κουνώντας κουδούνια, τραγουδώντας και βαδίζοντας ρυθμικά, για να παραπλανήσουν τον τούρκο επίτροπο, να μπουν στο σπίτι του, όπως πρόβλεπε το έθιμο και ν’ αρπάξει ο  αγαπητικός με τους φίλους του την κοπέλα, την οποία έκρυβαν κάτω από την καμήλα.

Την επόμενη ημέρα, του Αϊ Γιαννιού, όπως και στη Θήβα την Καθαρά Δευτέρα, αναβιώνει το έθιμο του γάμου της Μανιώς, με αναπαράσταση του παραδοσιακού γάμου, για να μην την ξαναπάρουν οι τούρκοι. Όλα βέβαια τα δρώμενα κλείνουν σε όλες τις περιπτώσεις με παραδοσιακή μουσική, κρασί και γλέντι. 

ΤΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΕΘΙΜΟ ΤΗΣ ΣΥΓΧΩΡΕΣΗΣ

ΜΕ ΤΟ ΑΥΓΟ ΚΑΙ  ΤΟ ΧΑΛΒΑ (ΧΑΣΚΑ)

 

            Το μεσημέρι της Κυριακής της Τυρινής όλα τα μέλη της οικογένειας και οι συγγενείς επισκέπτονταν τον παππού και τη γιαγιά με τα φαγητά τους,  για να συνφάγουν και ν’ ασπασθούν το χέρι τους. Ως επιδόρπιο τους μοίραζε ο παππούς ένα βραστό αυγό, το οποίο έβαζε ολόκληρο στο στόμα τους, για να το στουπώσουν  και να μη κακολογούν κατά τη διάρκεια της σαρακοστής και όλο το χρόνο. Στη συνέχεια κρεμούσαν από την οροφή ή σε μία ράβδο μια κλωστή, στο άκρο της οποίας έδεναν ένα γλυκό κουλούρι, ή σησαμένιο χαλβά. Καθήμενα όλα τα μικρά μέλη της οικογένειας γύρω από αυτό, το περιέστρεφε ο παππούς, φέροντας το χαλβά κοντά στα στόματά τους. Τα παιδιά δε προσπαθούσαν να το δαγκώσουν και να κόψουν ένα κομμάτι. Στη συνέχεια, μοίραζαν σε όλους από το σησαμένιο χαλβά, με καρύδι και άλλα γλυκά, για να βγαίνουν από το στόμα τους μόνο γλυκά λόγια. Στο τέλος, έβαζαν φωτιά στην κλωστή και αν καίγονταν όλη προμήνυε υγεία, ευτυχία και παντρειά, αν υπήρχε κόρη σε τέτοια ηλικία. Εάν έσβηνε, αυτό ήταν κακός οιωνός, προμηνύοντας τα αντίθετα.

Το βράδυ, τα παιδιά του χωριού ή της συνοικίας μαζεύονταν στην πλατεία και έβαζαν φωτιά στις παλιές ψάθες, οι οποίες μαζί με τις κουρελούδες, αποτελούσαν τα χειμωνιάτικα στρωσίδια εκείνης της εποχής. Το κάψιμο της ψάθας, που το διασκέδαζαν τα παιδιά πηδώντας πάνω από τη φωτιά, σηματοδοτούσε και το τέλος του χειμώνα, για ν’ ακολουθήσει την επομένη η καθαρά Δευτέρα με γενική καθαριότητα σ’ όλα τα σπίτια ενόψει της σαρακοστής για το Πάσχα.

ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΣΙΜΟΥΡΗ

Εκ Λαπήθου και τώρα Αγία Βαρβάρα Πάφου

Βιώματα μνήμες και σκέψεις ενός Έλληνα Κύπριου

(Εκδόσεις Επιφανίου 2006)

Συγγραφέας αυτού του βιβλίου είναι ένας Κύπριος γεωργοκτηνοτρόφος, ο οποίος, όπως με πληροφόρησε ο συμπατριώτης του εκ Λαπήθου και αγαπητός φίλος κτηνίατρος Σάββα Χαράλαμπος, με τον οποίο βίωσα την αγωνία του πολέμου το 1974 και μου χάρισε το βιβλίο, διατηρεί στο ποιμνιοστάσιο του μια ολόκληρη βιβλιοθήκη.

Ο Δημήτρης Τσιμούρης, ως πρόσφυγας,  εγκαταστάθηκε μετά τα γεγονότα του 1974 από την όμορφη

Λάπηθο στο χωριό της Αγίας Βαρβάρας στην Πάφο. Με το απλό και καθαρό του λόγο, το γνήσιο, τίμιο και ρεαλιστικό πατριωτισμό του, στέλνει με μια σειρά επιστολών μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου μηνύματα σοφίας, ωριμότητας, ευαισθησίας και καλλιέργειας στους πολιτικούς της πατρίδας μας, που μπορούν ν’ αποτελέσουν πυξίδα για πολλά εθνικά μας θέματα, όπως είναι και το Κυπριακό.

«…Στις 15 Ιανουαρίου του 1950, αναφέρει στο βιβλίο του ο συγγραφέας, ήμουν μόλις δεκατεσσάρων χρόνων. Ο δάσκαλός μου κ. Μιχαλεκίδης δεν έλαβε μέρος στο δημοψήφισμα (για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα) και πέρασε την ημέραν εκείνη στο αγρόκτημά του. Ο κόσμος άρχισε να τον κουτσομπολεύει. Τότε εγώ με το θάρρος του πρώην δασκάλου μου-είμεθα και γείτονες- του λέω:

-Γιατί κύριε δεν πήγες χθες να ψηφίσεις;

-Α, Δημητράκη, μου λέει, θα σου δώσω εξήγηση όχι τώρα, μετά από δέκα χρόνια».

Έκτοτε άρχισε να διαβάζει ιστορικά βιβλία και εφημερίδες. Βιώνοντας εν τω μεταξύ και όλα τα γεγονότα της ΕΟΚΑ, που κατέληξαν στην ανεξαρτησία, αλλά και σ’ αυτά του 1963, που οδήγησαν στις διακοινοτικές συγκρούσεις και άνοιξαν την πόρτα στην Τουρκία με το πραξικόπημα, έλυσε ως ένα βαθμό την απορία του, γιατί ο δάσκαλος του δεν πήγε το 1950 να ψηφίσει στο δημοψήφισμα.

Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, μαθαίνοντας ότι ο δάσκαλος του, ο οποίος παρέμεινε εγκλωβισμένος στη Λάπηθο, άρρωστος φιλοξενούνταν μετά την έξοδό του από το νοσοκομείο σ’ ένα παλιό αρχοντικό στη Λευκωσία, τον επισκέφθηκε θυμίζοντας του και την ερώτηση που του έκανε το 1950. Η απάντηση δε του σοφού εκείνου δασκάλου επιβεβαίωσε τα συμπεράσματα στα οποία είχε καταλήξει και ο ίδιος από την πείρα της ζωής.

-Η Κύπρος παιδί μου, του απάντησε ο δάσκαλος, βρίσκεται μεταξύ των τριών Ηπείρων και όποια δύναμη εξασκεί παγκόσμια πολιτική, της είναι απαραίτητη. Άμα κοιτάξεις την ιστορία την πήραν Φοίνικες, Πέρσες, Μέγας Αλέξανδρος, Ρωμαίοι, Ενετοί, Λουζινιανοί, Οθωμανοί και Άγγλοι, ενώ τώρα τη διεκδικούν οι Αμερικανοί. Συνεπώς, ούτε Έλληνες θα την πάρουν, ούτε Τούρκοι.

Μέσα στο βιβλίο ο συγγραφέας περιλαμβάνει όλη την επιστολογραφία, που έχει απευθύνει κατά καιρούς  προς την πολιτική ηγεσία της Κύπρου κατά τις διάφορες φάσεις του Κυπριακού μετά το 1974. Με το θάρρος της γνώμης, που τον διακρίνει, εκφράζει τις σκέψεις και απόψεις ενός απλού και καθημερινού Έλληνα Κύπριου πολίτη, για το σοβαρό αυτό εθνικό θέμα, που ταλαιπωρεί τον Ελληνισμό επί πενήντα και πλέον χρόνια.

Η Κύπρος βέβαια, όπως και η Μικρά Ασία, η Ανατ. Θράκη και άλλες περιοχές με Ελληνικό πληθυσμό μόνο πολιτισμικά μέσα στα Ελληνοχριστιανικά πλαίσια και την οικουμενική αυτοκρατορική διάσταση του Ελληνισμού ανήκαν στον  Ελλάδα και όχι με την έννοια της σημερινής κρατικής οντότητας. Αυτό συνεπώς οφείλουμε να το λαμβάνουμε σοβαρά υπ’ όψη στις Εθνικές μας διεκδικήσεις, για να μη βιώσουμε και άλλες Μικρασιατικές ή Κυπριακές τραγωδίες, που οδήγησαν τελικά στην εκρίζωση του Ελληνισμού από τις προαιώνιες του εστίες.

Ο τίμιος και ρεαλιστικός πατριωτισμός προϋποθέτει, ανθρώπινη ωριμότητα, όπως του δασκάλου, ευαισθησία, αλλά και καλλιέργεια, που δυστυχώς δεν διακρίνει πολλούς από τους πολιτικούς μας.

Το βιβλίο αυτό δίνει μια απάντηση στην παρεξηγημένη δυστυχώς έννοια του πατριωτισμού και θ’ ανταμείψει τους αναγνώστες με τη σοφία του. Τα εθνικά δίκαια, όπως έλεγε και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, δεν τα καταλαβαίνουν και δεν τα κατανοούν οι Μεγάλοι, όταν αυτά δεν συνδέονται με τα συμφέροντα τους.  

ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΥ ΚΟΤΣΑΠΑ

ΛΑΠΗΘΟΣ – ΚΑΡΑΒΑΣ

Δια πυρός και Σιδήρου

ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

ΙΟΥΛΙΟΣ – ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1974

 

ΛΕΥΚΩΣΙΑ-ΚΥΠΡΟΣ 2010

 

                                                                            Παρουσίαση Νίκος Σκαρλάτος

Στην εκατόμβη των θυμάτων, κατοίκων των κωμοπόλεων Λαπήθου και Καραβά της Κύπρου και στους γενναίους υπερασπιστές Κυπρίους και Ελλαδίτες, που έχασαν τη ζωή τους, υπεραμυνόμενοι εθνοπρεπώς την ελευθερία και τα δίκαια του Κυπριακού ελληνισμού, αφιερώνει το βιβλίο αυτό, ο Νεοπτόλεμος Κοτσαπάς,  Δήμαρχος σήμερα της κατεχόμενης Λαπήθου και ιδρυτικό μέλος του Α΄ Παγκύπριου συνδέσμου αιχμαλώτων και της Παγκύπριας Επιτροπής εγλωβισμένων.

Ο συγγραφέας στα θλιβερά γεγονότα του 1974 βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή με την 33 Μοίρα καταδρομών, διοικητής της οποίας ήταν ο συμπατριώτης μας Ταγματάρχης τότε Γιώργος Κατσάνης, ο οποίος έπεσε ηρωικά μαχόμενος για την κατάληψη του Άγιου Ιλαρίωνα στο ύψωμα Κοτζά Καγιά. Με την πτώση της Κερύνειας στις 22 Ιουλίου 1974 εγκλωβίζεται, συλλαμβάνεται αιχμάλωτος και μεταφέρεται στις Τουρκικές φυλακές των Αδάνων και της Αμάσειας.

Άπειρες ευχαριστίες απονέμει με την έκδοση αυτή στους ηρωικούς αγωνιστές –πολεμιστές της Εθνικής Φρουράς, της ΕΛΔΥΚ και των Μονάδων Καταδρομών.

Το βιβλίο μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να δανεισθούν απο τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη των Σερρών και τη Δημοτική Σιδηροκάστρου. 

Γεώργιου Φουρτούνα

Ευδοκίας Καλαφατοπούλου – Φουρτούνα

ΟΙ ΜΕΛΕΝΙΚΙΩΤΕΣ

ΣΤΟ ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

1913-2011

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2011

Μέσα στις σελίδες ενός καινούργιου βιβλίου, ο Ταξίαρχος ε.α  οικονομολόγος Γεώργιος Φουρτούνας και η σύζυγος του Ευδοκία Καλαφατοπούλου, υπάλληλος του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, αποτυπώνουν τη σταδιακή ενσωμάτωση των προγόνων τους, κατοίκων της πλούσιας σε Βυζαντινή  παράδοση πόλης του Μελένικου, με τους ντόπιους κατοίκους και τους άλλους πρόσφυγες του Σιδηροκάστρου, μετά τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου του 1913, που εκχώρησε την προαιώνια ιστορική τους πατρίδα στη Βουλγαρία.

                                 

Είναι  μια πνευματική κληρονομιά, που την αφιερώνουν στα παιδιά τους, όπως αναφέρουν στις πρώτες σελίδες του βιβλίου. Εκτιμώ όμως ότι η εργασία τους αυτή, αποτελεί κληρονομιά για στους απογόνους όλων των Μελενικίων, που εγκαταστάθηκαν μετά το 1913 στο Σιδηρόκαστρο και πολύτιμο βοήθημα για τον ιστορικό του μέλλοντος. 

Με τη συγκινητική  πρωτότυπη επιστολή του ήρωα των Βαλκανικών πολέμων Ταγματάρχη Βελισσαρίου,  την οποία έγραψε από το Μελένικο προς τη γυναίκα του στις 3-7-1913, μια ημέρα νωρίτερα από τον ηρωικό του θάνατο, που την παραθέτουν αυτούσια, όπως αυτή δημοσιεύτηκε το 1962 στο τεύχος 63-35 του περιοδικού «ΗΩΣ», εισάγουν οι συγγραφείς τον αναγνώστη στο κλίμα των ημερών, που ήταν όμως για τους κατοίκους της ιδιόρρυθμης, όπως τη χαρακτηρίζει πόλης, το τέλος μιας ιστορίας αιώνων.

Με πλούσιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό, καταγράφουν τις δραστηριότητες και εκδηλώσεις του Συνδέσμου Ευελπίδων Μελενίκου και της Αδελφότητας Κυριών και Δεσποινίδων «Η Αρμονία», των δύο σωματείων, τα οποία συνεχίζουν μέχρι σήμερα την ιστορία και την παράδοση του Ακρίτα του Βορρά.

Με αναφορά σε πρακτικά και καταγραφή των διοικητικών συμβουλίων των δύο Συνδέσμων από το 1913 και ιδιαίτερη μνεία στους μεγάλους ευεργέτες, που συνέχισαν με τα κληροδοτήματά τους να τιμούν και να ευεργετούν τους συμπατριώτες τους  στη νέα τους πατρίδα, όπως επίσης και βιογραφικά στοιχεία των πρώτων Μελενικίων προσφύγων του Σιδηροκάστρου, επιχειρούν να κρατήσουν ζωντανή τη μνήμη τους. Τη μνήμη αυτή, τη συμπληρώνει  ακόμη και η ιστορική καταγραφή των ονομάτων των Μελενικίων επαγγελματιών, που συμμετείχαν στις συντεχνίες του Σιδηροκάστρου, αλλά και σ’  άλλες δραστηριότητες της κοινότητας τους.

Μέσα από το υλικό αυτό, ξεδιπλώνεται ακόμη και όλη η νεότερη ιστορία της νέας πατρίδας των Μελενικίων, του Σιδηροκάστρου, το οποίο βέβαια, από το 1836 αποτελούσε τη δίδυμη αδελφή της πόλης τους, με την οποία είχαν αναπτύξει οι Μελενίκιοι οικογενειακές σχέσεις, εκτός από τις εμπορικές και πνευματικές.

Αξίζει όμως ιδιαίτερης προσοχής, η φωτογραφία του νεαρού Μελενικιώτη πωλητή κουλουριών Γεωργίου Φουρτούνα, στη σελίδα 306. Εκτιμώ ότι θα συγκινήσει πολλούς, διότι όπως ανέφερα και σε προηγούμενη παρουσίαση βιβλίου των ιδίων συγγραφέων, ο σημερινός ταξίαρχος ε.α Γεώργιος Φουρτούνας, ο οποίος εικονίζεται σ’ αυτήν, αποτελούσε για εμάς τους συνομήλικους του πρότυπο βιοπαλαιστή.

Σήμερα, στις δύσκολες ημέρες που διέρχεται η χώρα μας και η ανεργία στις νέες ηλικίες αυξάνει συνεχώς, η φωτογραφία αυτή, η οποία αναδεικνύει και τις άλλες αρετές του συγγραφέα, ίσως  ν’ αποτελέσει μια νότα αισιοδοξίας, για τους νέους, που επιθυμούν επάξια  να κερδίσουν τη ζωή. 

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «REMOVE BEFORE FLIGHT»

ΣΤΟ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΧΟΡΤΕΡΟΥ

                                          Παρουσίαση από το Νίκο Σκαρλάτο

Με τον τίτλο στο εξώφυλλο, «Εγκαίνια Αεροδρομίου Χορτερού» κυκλοφόρησε το διμηνιαίο περιοδικό αεροπορικών θεμάτων «REMOVE BEFORE FLIGHT», το οποίο στο πρώτο τεύχος του νέου έτους (αριθ.40), αφιερώνει ένα μεγάλο μέρος από την πλούσια ύλη του, στο Δημοτικό Πεδίο Προσγείωσης Χορτερού, του Δήμου Σιντικής του Νομού Σερρών.

Στο πολυσέλιδο επιμελημένο αφιέρωμα του το έγκριτο περιοδικό, εκτός από το πλούσιο φωτογραφικό υλικό από τις μέχρι σήμερα δραστηριότητες στο πεδίο προσγείωσης του Χορτερού, παρέχει στους αναγνώστες του:

-Ιστορικά στοιχεία

-Στοιχεία του αεροδρομίου για τους ενδιαφερόμενους να το προσεγγίσουν, το φορέα λειτουργίας και εκμετάλλευσης και τη συχνότητα επικοινωνίας.

-Το ΝΟΤΑΜ ενεργοποίησής του και

-Τις προοπτικές ανάπτυξης του σ’ ένα σύγχρονο αεροδρόμιο με τις αναπτυξιακές δυνατότητες, που θα προσφέρει στην περιοχή.

Το περιοδικό «REMOVE BEFORE FLIGHT» κυκλοφορεί στις 11 κάθε μονού μήνα σε όλη την Ελλάδα και Κύπρο σε 12.400 αντίτυπα, εκ των οποίων τα 400 τεύχη διανέμονται επί μονίμου βάσεως σε όλα τα Υπουργεία έως επιπέδου Γενικής Γραμματείας, στη διοίκηση των Ενόπλων Δυνάμεων, σ’ όλες τις αεροπορικές εταιρείες και αεροδρόμια, στην Υ.Π.Α και σ’ όλες τις σχολές και πανεπιστήμια.

Στην πλούσια και επιμελημένη έκδοση του περιοδικού σε χαρτί «Illustration», ο αναγνώστης μπορεί να βρει ακόμη πλούσιο φωτογραφικό υλικό αεροσκαφών με τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά και πληροφορίες για τις εξελίξεις στην αεροπορική βιομηχανία και των αερομεταφορών, με διάφορα άλλα στοιχεία, που αφορούν τους λάτρεις των αιθέρων.

ΑΓΩΝΕΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ ΤΡΙΩΝ ΑΞΟΝΩΝ

ΣΤΟ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΧΟΡΤΕΡΟΥ

                                                      Γράφει ο Παναγιώτης Νικ. Σκαρλάτος

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή13 Νοεμβρίου από την Αερολέσχη Σερρών, για τη συμπλήρωση εκατό χρόνων από την ίδρυση της πολεμικής αεροπορίας, οι πρώτοι αγώνες ελαφρών αεροσκαφών τριών αξόνων, μετά την άδεια ίδρυσης και λειτουργίας πεδίου προσγείωσης, που παραχωρήθηκε στο αεροδρόμιο Χορτερού, με την υπ’ αριθ. ΥΠΑ/Δ3/21030/6-7-2011/Απόφαση του Υπουργού Υποδομών-Μεταφορών και Δικτύων.

Στους αγώνες συμμετείχαν αεροσκάφη από την Κομοτηνή, την Ξάνθη, τη Δράμα, το Πολύκαστρο και την Αερολέσχη Σερρών, τα οποία διαγωνίστηκαν, σύμφωνα με τους προβλεπόμενους από τους αγώνες κανονισμούς.

Δυστυχώς οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες και οι σφοδροί άνεμοι, που επικρατούσαν την ημέρα διεξαγωγής των αγώνων στη Νότια Ελλάδα και τη Δυτική Μακεδονία, δεν επέτρεψαν την απογείωση αεροσκαφών, που δήλωσαν  συμμετοχή στους αγώνες, από την Αθήνα, το Μεσολόγγι, τη Λάρισα, την Κοζάνη, τη Φλώρινα και άλλες πόλεις της χώρας.   

Στόχος του νέου Δήμου Σιντικής παραμένει η αξιοποίηση του πεδίου αυτού, ώστε ν’ αναδειχθεί σε πρώτη φάση, σ’ ένα μικρό τουριστικό αεροδρόμιο για το Νομό Σερρών, που θα εξυπηρετεί μικρά αεροσκάφη, συμβάλλοντας στην περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη του Νομού και σε δράσεις στον τομέα του αεραθλητισμού, αεροπορικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων  ή την ανάπτυξη καινοτόμων μορφών τουρισμού και μεταφορών.

Τα πληρώματα διαγωνίστηκαν στη ναυτιλία, στην ανάγνωση χάρτη και αναγνώριση σημείων στο έδαφος, καθώς και στην προσγείωση ακριβείας. Τις τρείς πρώτες θέσεις κατέλαβαν:

ΚΑΤΑΤΑΞΗ	ΠΛΗΡΩΜΑ	ΣΩΜΑΤΕΙΟ	ΝΗΟΛΟΓΙΟ     Α/ΦΟΣ	ΒΑΘΜΟΙ
1	ΛΑΓΟΣ   ΣΤΕΦ. ΜΑΝΟΣ ΑΘΑΝ	ΑΕΡΑΘΛΗΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΠΗΓΑΣΟΣ	Ι-9702      SEAMAX	912
2	ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΥΡΙΔΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ	ΑΕΡΟΛΕΣΧΗ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ	Ι-9387    SAVANNAH	827
3	ΠΑΝΤΑΖΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ	ΑΕΡΑΘΛΗΤΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΠΗΓΑΣΟΣ	Ι-9780   SAVANNAH	809

Για οποιαδήποτε πληροφορία μπορείτε να επικοινωνήσετε στο τηλέφωνο 6972219520 (Βασιλείου Γ. Πρόεδρος Αερολέσχης Σερρών ή να επισκεφθείτε τον δικτυακό τόπο της Αερολέσχης Σερρών (http://www.serresairclub.gr).

ΑΔΕΙΑ ΙΔΡΥΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΠΕΔΙΟΥ ΠΡΟΣΓΕΙΩΣΗΣ

ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΧΟΡΤΕΡΟ

ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΙΝΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΥ ΣΕΡΡΩΝ

                                                                             Γράφει ο Ν. Σκαρλάτος

Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών- Μεταφορών και Δικτύων, Γιάννη Ραγκούση, που δημοσιεύτηκε στο υπ’ αριθ. 1624 /18-7-2011/Φύλλο Εφημερίδος της Κυβερνήσεως, χορηγήθηκε μετά από σχετικό έγγραφο του πρώην Δήμου Σιδηροκάστρου, άδεια ίδρυσης και λειτουργίας, Κατηγορίας Β, στο πεδίο προσγείωσης ελαφρών αεροσκαφών, που βρίσκεται στη θέση Χορτερό, του Δήμου Σιντικής του Νομού Σερρών.

Πεδίο προσγείωσης Χορτερού

Η θέση του διαδρόμου προσδιορίζεται από τις Συντεταγμένες του κέντρου του 41^ο 13΄38,91034΄΄Β και 23^ο 21΄49,77521 Α.

Το υψόμετρο του είναι 57 μέτρα από ΜΣΘ.

Ο Προσανατολισμός του 18/36 ορίζεται από τα κατώφλια:

-Διαδρόμου 36, με συντεταγμένες 41^ο  13΄ 22, 11451΄΄Β,  23^ο 21΄48, 28411΄΄ Α και υψόμετρο 55,5 μέτρα από ΜΣΘ.

-Διαδρόμου 18, με συντεταγμένες 41^ο  13΄13,37239΄΄Β, 23^ο 21΄49,49562΄΄ Α και υψόμετρο 58 μέτρα από ΜΣΘ.

Η επιφάνεια του διαδρόμου είναι από χώμα και χαρακτηρίζεται ως μη ενόργανος.

Οι διαστάσεις του σε μέτρα είναι: μήκος 650 και πλάτος 20.

Οι διαστάσεις της ζώνης ασφαλείας είναι 710Χ60 μέτρα και τα επιχειρησιακά του δεδομένα:

	TORA	TODA	ASDA	LDA
RWY 18	650m	650m	650m	530m
RWY 36	650m	650m	650m	530m

Υπάρχουν επίσης:

-Διαγράμμιση πλευρικών ορίων, άξονα διαδρόμου και κατωφλίων

-Δύο (2) ανεμούρια στα κατώφλια των διαδρόμων 18 και 36 και

-Απαιτούμενος διασωστικός εξοπλισμός, σύμφωνα με τον κανονισμό Πυρασφαλείας-Διάσωσης αεροσκαφών σε αεροδρόμια κατηγορίας 1.

Το πεδίο προσγείωσης Χορτερού, ιδρύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1950 από τον Ελληνικό Στρατό και χρησιμοποιήθηκε από το Πυροβολικό και την Αεροπορία Στρατού, για την προσγείωση και απογείωση ελαφρών αεροσκαφών, προς υποστήριξη αποστολών εναέριας παρατήρησης και μεταφοράς επείγουσας αλληλογραφίας.

Το Μάϊο του 2006 με σχετικό έγγραφο του Γενικού Επιτελείου Στρατού/ Διεύθυνση Υποδομών, παραχωρήθηκε το ακίνητο αυτό στο Δήμο Σιδηροκάστρου, για αξιοποίηση και ανάλογη χρήση, με την υπογραφή αντίστοιχου πρακτικού μεταξύ του Δήμου και της 10^ης Ταξιαρχίας Πεζικού.

Σύμφωνα με την Υπουργική απόφαση, φορέας λειτουργίας και εκμετάλλευσης του πεδίου ορίζεται ο Δήμος Σιντικής, με απαραίτητη προϋπόθεση την τήρηση των όρων, που καθορίζονται απ’ αυτήν.

Η χρησιμοποίηση του πεδίου προσγείωσης θα πραγματοποιείται από αεροσκάφη Γενικής Αεροπορίας, μετά από άδεια του Φορέα Λειτουργίας και Εκμετάλλευσης. Θα είναι δε διαθέσιμο σε όλους τους χρήστες με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις.

Οι πτήσεις από και προς το πεδίο προσγείωσης θα εκτελούνται σύμφωνα με τους ισχύοντες Νόμους και Διατάξεις, Διατάγματα, Κανονιστικές Αποφάσεις και κανονισμούς σε συνάρτηση με την ευθύνη του χειριστή του αεροσκάφους, των επιδόσεων και περιορισμών του, ως προς το βάρος προσγείωσης-απογείωσης, λαμβανομένων υπ’ όψη των επικρατούντων καιρικών συνθηκών στην περιοχή.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την έναρξη δραστηριοτήτων ή άλλων εκδηλώσεων είναι η έκδοση ΝΟΤΑΜ. Σε αντίθετη περίπτωση θεωρείται ότι δεν υπάρχει πτητική δραστηριότητα στο εν λόγω πεδίο.

Οι πτήσεις πραγματοποιούνται υπό κανόνες πτήσεως εξ όψεως (VFR) κατά τη διάρκεια της ημέρας και υπό συνθήκες VMC, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στο ΑΙΡ Greece Vol 1 RAC 1.1.1 παραγρ. 2.1.4 (Flight Plans). Η παροχή δε εξυπηρέτησης, πληροφοριών πτήσης και συνέγερσης, από την απογείωση του αεροσκάφους μέχρι και την προσγείωσή του, ασκείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της ΥΠΑ, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, που αφορά την Πολιτική αεροπορία.

Παράβαση των όρων και περιορισμών, που προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις, οι οποίες αφορούν θέματα Αερολιμενικού, Τελωνειακού και Δασμολογικού ελέγχου, Δημόσιας Ασφάλειας, Εθνικής Άμυνας και Εναέριας Κυκλοφορίας, καθώς και κάθε μη σύννομη χρησιμοποίησή του πεδίου προσγείωσης, βαρύνει απ’ ευθείας  το φορέα λειτουργίας ή το χειριστή του αεροσκάφους κατά περίπτωση. Ειδικά μνημονεύεται ότι: Απαγορεύεται η απ’ ευθείας από και προς το εξωτερικό πραγματοποίηση πτήσεων, χωρίς την προηγούμενη στάθμευση σε Διεθνή Αερολιμένα ή Αερολιμένα χαρακτηρισμένου ή νομοθετημένου ως σημείο εισόδου –εξόδου, για τους κατά το νόμο απαιτούμενους ελέγχους.

Το νέο αυτό πεδίο προσγείωσης, το οποίο βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τον σιδηροδρομικό κόμβο του Στρυμόνα, τον κάθετο οδικό άξονα της Εγνατίας και σε κεντρική θέση μεταξύ των δύο μεγάλων αεροδρομίων Θεσσαλονίκης- Σόφιας και σημαντικών αστικών κέντρων Ελλάδος και Βουλγαρίας, έχει τις προϋποθέσεις να εξελιχθεί μελλοντικά σε ένα μικρό ή εναλλακτικό αεροδρόμιο με την περαιτέρω βελτίωση της υπάρχουσας υποδομής του, για την εξυπηρέτηση μεγαλύτερων αεροσκαφών Γενικής αεροπορίας  και την τόνωση της τουριστικής κίνησης στην περιοχή.

Το μελλοντικό μοντέλο ανάπτυξης των αερομεταφορών, το οποίο προβλέπει τη μετακίνηση του επιβατών από μικρά αεροδρόμια εγγύς του χώρου διαμονής τους, προς μεγάλα κομβικά αεροδρόμια, που θα εξυπηρετούν μόνο τις διεθνείς μεταφορές, αλλά και του τουρισμού υψηλού εισοδήματος, επιβάλλει την πρόβλεψη ίδρυσης μικρών αεροδρομίων, τα οποία, όπως καθορίζει και η Υπουργική Απόφαση, θα λειτουργούν συμπληρωματικά, για την ελάφρυνση του αναμενόμενης μεγάλης εναέριας κίνησης στα μεγάλα διεθνή αεροδρόμια της χώρας.  

Η ηλεκτροκίνηση της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης –Προμαχώνα, η οποία αναμένεται σύμφωνα με την ΤΡΕΝΟΣΕ να ολοκληρωθεί το 2013, θα προσφέρει τη δυνατότητα, όταν αποφασιστεί λειτουργία προαστιακού σιδηροδρόμου, να καταστεί η περιοχή ένα προάστιο της Μακεδονικής πρωτεύουσας και να αποτελέσει ένα νέο πόλο ανάπτυξης. Η μετεξέλιξη, του πεδίου σήμερα, σ’ ένα μικρό αεροδρόμιο, εκτός από τη δυνατότητα ανάπτυξης μεταφορών αεροταξί με ναυλωμένες πτήσεις (τσάρτερ) προς τα νησιά ή τουριστικές πάνω από τη λίμνη Κερκίνη, το Άγιο όρος και άλλα αξιοθέατα της περιοχής, θα προσελκύσει ένα σημαντικό αριθμό τουριστών απο τις γειτονικές χώρες της Ανατολικής και υπόλοιπης Ευρώπης. (Αντίστοιχες δράσεις έχουν αναπτυχθεί προ πολλού, ακόμη και σε τριτοκοσμικές χώρες της Αφρικής, για σαφάρι, πτήσεις πάνω από τη λίμνη Βικτώρια ή το Κιλιμάντζαρο, από εταιρεία την Air Excel, που ίδρυσαν μάλιστα  Έλληνες ομογενείς στην Τανζανία.

Η ανάπτυξη του αεροδρομίου αυτού θα συμβάλλει και στην τουριστική ή εμπορευματική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής, λόγω των ήδη ανεπτυγμένων δράσεων στον ιαματικό, φυσιολατρικό, ιστορικό ή εκκλησιαστικό τουρισμό,  ενώ προσφέρει και την προοπτική λειτουργίας του αεροδρομίου αυτού ως εναλλακτικού της Θεσσαλονίκης ή ακόμη και της Σόφιας.

Ήδη έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη χρήση του πεδίου η Σχολή Εκπαίδευσης πιλότων της Καβάλας (Egnatia Aviation) και η Αερολέσχη «Δαίδαλος» των Αθηνών. Έχουν διεξαχθεί επίσης αεραθλητικές εκδηλώσεις με τη συμμετοχή αεροσκαφών από πολλές περιοχές της Ελλάδος και έχει  προγραμματισθεί από την Πανελλήνια Ομοσπονδία για τις αρχές Ιουνίου 2012, η διεξαγωγή του Πανελληνίου πρωταθλήματος αεροσκαφών τριών αξόνων. Το πεδίο αυτό, το οποίο απέχει λίγες εκατοντάδες μέτρα από το Σ.Σ Στρυμόνα  και τον κάθετο οδικό άξονα της Εγνατίας, βρίσκεται στο κέντρο σημαντικών αστικών κέντρων τόσο της Ελλάδος, αλλά και της γειτονικής Βουλγαρίας ή των Σκοπίων. Εκτιμάται δε ότι, στις δύσκολες συγκυρίες που διέρχεται η χώρα, εάν αξιοποιηθεί θα προσφέρει προοπτικές ανάπτυξης καινοτόμων αεροπορικών δραστηριοτήτων (εκπαιδευτικών, τουριστικών κλπ) ή ακόμη και εμπορευματικών, εφ’ όσον λόγω των υπόγειων θερμών υδάτων επιλεγεί η περιοχή για την ανάπτυξη και δημοπρατηρίου αγροτικών προϊόντων, όχι μόνο Ελληνικών, αλλά και Βουλγαρικών.